Het verschil tussen veel denken en piekeren bij hooggevoeilgheid

Ken jij het verschil tussen veel denken en piekeren?

Als je hooggevoelig bent, dan werkt je zenuwstelsel intenser. Je pikt meer signalen op en verwerkt die ook dieper in je binnenwereld. Je denkproces is daarin een belangrijke schakel.

Denken hoort bij HSP

Veel HSP’s hebben een rijke innerlijke dialoog: we analyseren, overdenken, verbinden, onderzoeken. Dit is geen ‘afwijking’, maar juist een kenmerk van een diep verwerkend systeem. Het is de manier waarop je zenuwstelsel orde schept in de hoeveelheid prikkels en gevoelens die binnenkomen.

Toch bestempelen we dit vaak zelf als ‘piekeren’.
Waarom? Omdat ons van jongs af aan is geleerd dat veel nadenken lastig of overdreven is. De buitenwereld begrijpt het vaak niet (80% is tenslotte geen HSP) en noemt het “te veel”, “zwaar” of “niet normaal”. En precies dat oordeel nemen we mee in ons zelfbeeld. We veroordelen ons eigen denken, terwijl het in wezen gewoon een natuurlijke eigenschap van ons systeem is vooral als je hooggevoelig bent.

Zie je gedachten als een rivier

Maar wat is het verschil tussen veel en denken piekeren? Belangrijk om dit te herkennen bij jezelf. Een metafoor die helpt:

Zie je gedachten als een rivier.

Veel denken voelt als een brede rivier die rustig stroomt. Er gaat veel water doorheen, maar het beweegt gelijkmatig.
Piekeren is diezelfde rivier in overstroming: het water kolkt, de oevers stromen over, en het voelt alsof je wordt meegesleurd.

Samengevat:

Veel denken → neutrale gedachten, analyserend, onderzoekend, vaak zelfs creatief.
Piekeren → negatieve lading, zelfveroordeling, vicieuze cirkel die je steeds slechter laat voelen.

Hoe ontstaat piekeren?

Piekeren ontstaat niet zomaar. Het is een signaal van een overprikkeld zenuwstelsel.

Wanneer er méér informatie binnenkomt dan je kunt verwerken, raakt je systeem vol. Je lichaam schakelt dan over op standje overleven: alle energie gaat naar de basisfuncties, en je denkproces wordt even op pauze gezet.

Precies dán ontstaat piekeren. Het voelt alsof je in een vicieuze cirkel vastzit, maar in werkelijkheid probeert je systeem simpelweg tijd te winnen tot er weer rust en ruimte komt.

En misschien lijkt dit wel té simpel… maar dit is echt hoe je lichaam functioneert. Rust en ruimte zijn de sleutel. Zodra die terugkeren, stroomt je denken vanzelf weer helderder en lichter.

Een oefening om de piekercirkel te doorbreken

Wanneer je merkt dat je vastzit in piekergedachten, kun je je systeem kalmeren door een simpele ademhalingsoefening.

Leg je linkerhand op je hart en je rechterhand op je buik.
Sluit je ogen.
Adem 4 tellen diep in – tel rustig mee in gedachten.
Houd je adem 6 tellen vast – blijf tellen.
Adem 6-8 tellen langzaam uit – en tel opnieuw mee.
Herhaal dit 6 keer (of zolang het prettig voelt).

👉 Het tellen is hier de sleutel: omdat je bezig bent met tellen, krijgt je brein even geen ruimte om door te malen.

Een andere manier die verrassend goed werkt: zingen of neuriën. Zodra je je stem gebruikt, stopt het piekeren automatisch – alsof je brein even een andere taak krijgt.

Deze oefening kun je ook gebruiken als je ergens spanning voelt in je lijf. Ga dan met je adem in gedachte naar die plek die gespannen voelt.

Piekeren is een signaal van een overbelast zenuwstelsel

Onthoud: piekeren is niet ‘wie jij bent’, maar een signaal van een overbelast zenuwstelsel. Zodra er weer rust en ruimte komt, gaat je denkproces vanzelf weer vloeiend stromen.

In mijn aankomende Handboek voor HSP ga ik hier nog dieper op in, mét meer tools om het verschil tussen denken en piekeren te herkennen én te doorbreken.

Voor nu: probeer de oefening eens uit als je merkt dat je vastloopt in je gedachten. Kleine momenten van adem en rust maken vaak het grootste verschil.

Schrijf je in voor de nieuwsbrief om wekelijks nieuws over HSP, producten en aanbiedingen te ontvangen.